Tên di sản : Đền thờ Lê Công Trực
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 166/QĐ-UBND
Giới thiệu
Căn cứ theo lời kể của một số cụ cao niên thì đền trước đây được xây dựng khá rộng và khang trang, bao gồm ba dãy nhà: Tiền đường, trung đường, hậu cung nằm trên khuôn viên khu đất rộng gần hai sào.
Phía trên các cột kèo chạm hình long phượng rất đẹp. Mãi đến sau Cách mạng tháng Tám, di tích vẫn còn hai dãy nhà tiền đường và hậu cung kiến trúc gỗ. Trước di tích có hai con giống đá ngồi chầu, bên ngoài đường đi có bia hạ mã. Vào ngày giỗ chạp, nhân dân làng Nại, xã Hoằng Trường lại kết chạ rước sắc lên đền tế lễ. Mãi sau năm 1986, cơn bão số 6 đổ bộ vào Thanh Hoá, đền bị tốc mái đổ sập hoàn toàn.
Một số hiện vật trong đền phần bị thất lạc, phần do một số con em trong họ đem theo cùng khi đi định cư trên huyện Cẩm Thuỷ, phần di tích bị mai một mất đi nhiều. Về sau nhân dân, dòng tộc tu sửa lại nhà hậu cung và trung đường, có kích thước nhỏ làm nơi hương khói phụng thờ Ông. Gần đây được sự quan tâm của chính quyền địa phương, lòng mong muốn của nhân dân trong làng, dòng tộc, đền thờ được tôn tạo khang trang hơn, xây nghênh môn, tường bao xung quang di tích, nhà tiền đường, đáp ứng phần nào nơi thờ tự cũng như sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của ngư dân.
Đến nay di tích còn lại ba dãy nhà riêng biệt ăn thông với nhau, thiết nghêng môn mới được trùng tu năm 1990 thiết kế theo kiểu ba tầng mái cong, bao gồm ba cửa, hai cửa phụ, một cửa chính. Qua nghênh môn là đến sân, sân được làm thấp hơn so với nền nhà tiền đường 0,30m. Tiền đường là một dãy nhà ba gian, bao gồm bốn vì mới được trùng tu, thiết kế theo kiểu hai tầng mái, tầng thứ nhất là hiên ngoài, tầng thứ hai là nhà. Kích thước nhà tiền đường dài 8,40m rộng 3,20m. Nối liền với tiền đường là trung đường, trung đường gồm ba gian, kích thước rộng 3m, dài 4,40m. Sau trung đường là dãy nhà hậu cung, hậu cung là nơi bài trí ngai vị thờ thần.
Nét đặc biêt của đền thờ hiện nay còn một long ngai và một số hiện vật như bát hương, bình rượu, ấm tích, bát sứ, nậm chén rượu, khay mịch cổ rất có giá trị. Long ngai có chiều cao 0,70m, rộng 0,30m. Phía trên tay ngai chạm rõ hai đầu rồng, miệng há to đang ngậm hạt chân châu, nét chạm khắc thanh thoát. Phần bệ dưới chia làm ba ngăn, chân quỳ chạm nổi hình con phượng hoá, miệng ngậm linh ấn, mắt mở to trông giống mặt hổ phù xen lẫn với những dây hoa cúc leo. Hai chân quỳ phía ngoài chạm hai con ngê cách điệu tư thế đang lao ra phía ngoài. Ngăn phía trên chân quỳ người ta bố trí một hàng dây cúc leo đơn giản. Ngăn trên cùng chạm rõ ba ô, ô giữa chạm cúc hoá nhật, hai bên chạm hai dây cúc hoá long đang chầu vào, các vi rồng được tạo bởi lá cúc nối liền với hai dãy hoa sen khắc chạm đăng đối úp đỡ lấy toàn bộ thân rồng. Nhìn chung những biểu tượng phù điêu chạm trỗ trên long ngai trông giản đơn rất quí phái, đường nét chạm trỗ thanh thoát vừa hư vừa thực trông rất đẹp và vui mắt.
Hiện vật trong di tích:
Bát hương sứ cổ; Bình rượu cổ; Kiếm gỗ; Hộp sắc; Hai con nghê gỗ cũ; Đài rượu cũ; Mâm bồng gỗ cũ; Long ngai gỗ; Đại tự, câu đối; Gia phả chữ Hán và các bản khai lệnh chỉ; Chiếu ban năm Gia Long thứ 1; Lệnh chỉ ban năm Gia Long thứ 9; Lệnh chỉ ban năm Gia Long thứ 16; Sắc chỉ ban năm Gia Long thứ 18; Bằng cấp ban năm Minh Mệnh thứ 9; Chiếu của Vua Minh Mệnh ban năm thứ 9; Lệnh chỉ năm Minh Mệnh thứ 6; Lệnh chỉ năm Minh Mệnh thứ 10; Bằng cấp năm Minh Mệnh thứ 11.